Merve Bayer - Merve Bayer

Enkoprezis (Dışkı Kaçırma) 4 yaş ve üzeri olan çocukların en az 3 ay süre ile günde bir kez veya daha fazla olacak şekilde dışkı tutabilecek olgunlukta olmasına rağmen dışkının istemli ve istemsiz olarak, yineleyen biçimde uygunsuz yerlere (giysilere,yere vaya yatağa gibi) yapılmasıdır. Dışkının rektumda birikmesi sonucunda taşması olarak ifade edilir.

2 tipte görülmektedir:

Birincil Enkoprezis  : 5 yaşından itibaren hala tuvalet eğitimi almamış çocuklarda görülür.

İkincil Enkoprezis: 5 yaşından önce tuvalet eğitimi almış en az 6 ay süre ile bu eğitimi devam ettirmiş ancak çeşitli sebeplerden dolayı dışkısını tekrar altına yapmaya başlamış çocuklarda görülür.

Gelişimsel gecikmeler de enkoprezise neden olmaktadır. Enkoprezise kimi zaman kabızlık durumu da eşlik edebilir.Erkek çocuklarda görülme sıklığı 5 kat daha fazladır. Semptomların başlangıcından itibaren destek almaya başlama arasında geçen sürenin uzaması iyi oluş halini olumsuz etkilemektedir. Bu problem ile karşı karşıya kalındığında vakit kaybetmeden destek alınması gerekir.

Ev ortamında yaşanan huzursuzluk, okula başlangıç, arkadaş ilişkilerinde zorluk yaşama,okul başarısızlığı ve akademik zorluklar, kardeş doğumu, anne baba arasındaki çatışmalı ilişki ve boşanma ,hastalık, kaza ve istismara uğrama gibi travmatik durumlardan dolayı gelişebilir.

Bu etkenlerin yanısıra çocuğa verilen tuvalet eğitiminin kalitesi de enkoprezis de önemli rol oynar. Tuvalet eğitimi esnasında aşırı titiz, müdahaleci,kuralcı ve baskıcı olunması bu tutumla karşılaşan çocuk için öfkesini dışavurma biçimi olabilmektedir.

Enkoprezis, aynı zamanda  çocukluk ve ergenlik döneminde depresyon belirtisi olabilir. Ebeveynler, tuvalet ile ilgili çocuklarının yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan herhangi bir davranışa özellikle dikkat etmelidir.

Gelişimsel geriliği olan, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan (Dikkat süresi kısa olan ve seçici dikkatte yetersizlik yaşayan) çocuklarda görülebilir. Bu çocuklar farketmeyi başaramadıkları için tuvalete gitmeyi geciktirirler ya da tuvalette iken tam boşaltım sağlayamayabilirler.

Bazen çocuklar kasıtlı olarak dışkılarını kaçırabilirler. Bu, davranış bozukluğu veya karşıt olma karşı gelme bozukluğu olan ve dürtüsel olan çocuklarda da gözlenen bir durumdur.

Ebeveynler kesinlikle çocukla inatlaşmamalı ve bu sorunu güç mücadelesi gibi ele almamalıdır. Ayrıca çocuğun kendisini suçlu hissetmemesi sağlanırken aynı zamanda sorumluluğun ve kontrolün ona ait olduğu vurgulanmalıdır.

Enkoprezisi fark edilmeyen veya tedavi edilmeyen çocukların semptomları yıllarca devam edebilir ve yetişkinlik döneminde de bu sorunu  yaşayabilirler. Genel olarak, enkoprezisin kendi kendine geçeceğini varsaymak yerine, çocuk için daha olumlu bir sonuç elde etmek için mümkün olduğunca erken psikolojik destek alınmalıdır.

Oyun terapisi, ebeveyn danışmanlığı, davranışçı terapi, filial terapi, bilişsel terapi yöntemleri kullanılarak çocuğun yaşadığı stres, kaygı, korku ve ebeveyn tutumları ile çalışılarak kısa zamanda olumlu yol katetmek mümkündür.