ERGENLİK DÖNEMİNDE MADDE KULLANIMI
Sigara,alkol,uyuşturucu madde gibi zararlı maddelerle tanışma ve alışma için ergenlik dönemindeki gençler riskli bir grup oluşturur. Özellikle madde kullanımına ergenlik döneminde başlanır. Psikolojik ve sosyokültürel etkenler madde kullanımı için tetikleyici rol oynar.
MADDE KULLANIMINI TETİKLEYİCİ RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite bozukluğu
Dürtü kontrol eksikliği ve saldırganlık davranışlar
Nevrotik Kişilik özellikleri
Depresif duygu durumu
Antisosyal Davranışlar
Anksiyete bozuklukları
Sosyal ilişkilerde sıkıntı
Psikosomatik sorunlar ve şikayetler
Düşük benlik algısı ve özgüven eksikliği
Bireyin halihazırda var olan psikiyatrik sorunlarını gidermeye çalışması
Aile dinamiklerinde yaşanan sorunlar ( çatışmalar,yanlış ebeveyn tutumları,yetersiz sosyal destek, aile bireylerininde kullanması ya da tolerans göstermesi)
Ruhsal,fiziksel ya da cinsel istismar öyküsü
Madde kullanımı cinsiyetlere göre incelendiğinde kadınlar arasında daha az görüldüğü saptanmıştır. Ergenlerde kullanımını incelediğimizde eğer arkadaş grubunda kullanan varsa ortak bir davranış alışkanlığı gereği bunu deneyimleyebilmektedirler. Ergenlik dönemindeki gençler bazen eğlenmek ya da grubun sosyal yapısına uymak için, bazen sorunlarından uzaklaşmak, sosyal ve duygusal ihtiyaçlarını gidermek, heyecan aramak için,bazen de arkadaş baskısı ve özendiriciliği gibi nedenlerle madde deneyebilir, kullanımına başlayabilirler. Okulla ilgili problemler, akademik anlamda yaşanan zorluklar da tetikleyici olabilir. Özellikle ergenlik döneminde tetikleyici olan en önemli psikolojik faktörlerin başında depresyon gelir. Ayrıca özgüven eksikliği, bağımlı kişilik özelliği, bir gruba ait olma isteği kullanım nedenlerinde öne çıkar.
AİLE MADDE KULLANIMINDA KİLİT BİR FAKTÖRDÜR. PEKİ AMA NASIL?
Aile ile genç arasındaki bağ ve iletişimin kalitesi önemlidir.
Ebeveynlerin çocuklarından kapasitesinin üstünde beklentileri olması, anne ve baba ile yakın ve destekleyici bir bağın kurulmaması durumunda bir gruba ait olma ihtiyacı ağır basar
Ailenin aşırı katı ya da yasaklayıcı veya tam tersine rahat, ilgisiz ve sınır koymayan tutumları da tetikleyicilerdendir.
Benzer şekilde aile bireylerinin de madde kullanması ya da kullanımına tolerans göstermeleri de özendirici olur.
Farklı olmaya,bağımsız olmaya dair süreçler iyi yönetilemelidir. Sağlıklı ve sosyal açıdan kabul edilebilir ilgi alanları bulmaları konusunda doğru yönlendirilemeyen gençlerde risk altındadır.
Maddeye ulaşımın kolay olduğu ortam ve durumlar da ebeveynlerin dikkatli olmasını gerektirmektedir.
ERGENLERDE MADDE KULLANIMINA DAİR FİZİKSEL İPUÇLARI
Göz çevresinde kızarma ve göz yaşarması
İştah sorunları yaşama ve ani şekilde kilo kaybı
Uyku düzeninin bozulması
Titreme
Aşırı şekilde terleme
İshal
Bulantı ve kusma
Burun akıntısı
Yorgun olma hali
Giysilerde yanıklar ve alışılmadık kokular
Gençlerde madde kullanımına dair psikolojik ve sosyal belirtiler şunlardır; ⚡
PSİKOLOJİK BELİRTİLER
Gerginlik ve huzursuzluk hali
Panik ve ajite (gergin) halde olunması
Anksiyete hissetme
Sinirlillik ve heyecan hali
Düşmanlık(Hostilite)
Kişilik değişikliği,ani ve hızlı duygu durum değişikliği
Yargılamada ve ifade etmede bozulma
Depresyon ve içe kapanma
Öfori (aşırı coşkulu olma hali)
Artmış ya da azalmış hareketlilik
SOSYAL BELİRTİLER
Sık arkadaş değiştirmek ve eski arkadaşlarla görüşmemek (Madde temin edeceği kişileri tercih eder.) Çok para harcamak
Sık para istemek
Akademik başarıda düşüş
İçe kapanma
Çevre ile etkileşimden kaçınma
Kendi dünyasına çekilme(Odasına kapanma)
Geceleri dışarı çıkma/Eve geç gelme
Eski ilgi alanlarından uzaklaşmak
Düşük Özbakım,giyimine ve hijyenine özen göstermemek
Kişiler arası ilişkilerde bozulma ve sorun yaşanması
Karamsarlık,umutsuzluk,inançsızlık duygularının yoğunluğu
Az/Çok uyumak
Eğer çocuğunuzda bu ve daha önceki paylasimdaki belirtileri gözlemliyorsanız vakit kaybetmeden psikolojik destek almalısınız.