Merve Bayer - Merve Bayer

OYUN TERAPİSİ SORUNU OLAN ÇOCUKLARIN KENDİLERİNE YARDIM ETMELERİNİ SAĞLAR

Oyun terapisinin temelinde çocuğun kendini ifade edebilmesi için doğal bir yoldan alan açmak  yatar… Bu ifade etme şekli yetişkinlerden elbetteki farklıdır. Nasıl ki biz yetişkinler yaşadığımız sorunları konuşarak ve anlatarak ifade ediyorsak çocuklar da yaşadıkları sorunları “oynayarak” ortaya koyabilirler.Çünkü henüz bir yetişkin olmadıkları için bildikleri tek doğal yol oynamaktır. Ünlü oyun terapisti  Garry Landreth’in çocuk ve oyun üzerine kurduğu harika cümle neredeyse oyun terapisinin bir özüdür. “Kuşlar uçar, balıklar yüzer ve çocuklar oyun oynar” Oyun, çocukların dili ve dünyasıdır...

OYUN TERAPİSİNE BAŞLAMAK NE ZAMAN GEREKLİDİR ?

Gelişim kimi zaman sancılı olabilen bir değişim sürecidir. Bu değişim sürecinde çocukların hayatı deneyimlerlerken takılmalar yaşaması ve  zorlanmaları muhtemeldir. Bazen bu takılmalar uyum sorunlarına yol açacak şekilde belirgin olur. Aileleri ve yaşıtları ile iletişim kurmakta zorluk yaşayabilirler,  duygularını düzenleyemez, öfke krizleri yaşayabilirler, dışlanma ve etiketlenme ile karşılaşabilirler. Bazen de çocuklar sorunlarıyla ilgili daha sessiz ve derinden gelen daha içe dönük ipuçları verebilirler. Aşırı kaygılı olabilir, anne ve babalarına sıkı sıkıya yapışabilir,arkadaşlarına hayır diyemeyebilir, sosyal ortamlarda çekimser kalabilir  ve kendi dünyalarında kalmayı tercih ederler…Bazen de ayrılık, boşanma, taşınma, göç etme, hastalık, kayıp ve ölüm gibi hayatın içinde karşılaştıkları zorlu durumlarla baş edemeyebilirler.

Kısacası her ne yaşıyor ve yaşanıyorsa çocuk deneyimledikleriyle kendi özünü ve varlığını ortaya koymaya, kendi yolunu bulmaya çalışır. Yaşadığı her durum ve deneyim sonucunda kendini ortaya koyma sürecinde zorlanmasına neden olur. Özellikle içe dönük olarak gözlemlenen durumlarda çocuklara yardım etmek daha da zor bir hal alır.

Tüm bu deneyim ve etkileşimler çocuğun kişiliğini oluşturan yapıda birer tuğladır.  Çocuğun yaşamında sorun teşkil eden durum, ailenin ve çocuğun hayat kalitesini bozmaya başladığı zaman (örneğin: Ailesi ve sosyal çevresi ile ilişkiler bozuluyorsa, akademik başarıda sorun yaşanıyorsa, günlük rutinleri etkileniyorsa, davranışsal belirtiler gösteriyor (Örn: tırnak yeme, alt ıslatma, kekeleme, takıntılı davranma, kendine ve çevresine fiziksel olarak zarar verme  gibi)  ya da  yaşıtlarından sosyo duygusal ve gelişimsel olarak geriden geliyorsa terapi  için doğru zamandır.

OYUN TERAPİSİNİN İŞLEVİ NEDİR?

Çocuğu merkeze alan yönlendirici olmayan oyun terapisinde çocuğun takıldığı işlevsel olmayan ve baş etmekte zorlandığı durumlarda ona büyümesi ve gelişmesi için terapist tarafından bir alan açılır. Oyun oynarken kendini doğal yollardan ortaya koyan çocuk böylelikle üzüntü, hayal kırıklığı, öfke, korku ve kaygı, belirsizlik, güvensizlik gibi gündelik hayatında onu zorlayan ne varsa onu terapiye getirir. Terapiye getirdiği sorunları oyun yoluyla dışarı aktarır, bu sorunlarla  ilgili duygusal bir rahatlamanın yanı sıra açığa çıkan durumla ve duygularla yüzleşen çocuk , terapistin rahberliğinde kendisi olmayı başarır ve psikolojik bir olgunlaşma sürecine girerek öz denetimi artar. Oyun terapisi kendisi olması, gelişmesi, iyileşmesi ve büyümesi için kabul gördüğü , özgür olduğu güvenilir bir alandır. Terapi odasında sınır konulması gereken durumlar sadece kendine, terapiste ve oyun odasındaki materyallere zarar verecek davranışlarda bulunduğu durumlardır.

TERAPİ SÜRECİNİN BAŞINDA…

Her çocuk biriciktir ve her çocuğun terapi süreci de farklı seyreder. Çocuğun kişilik yapısı, yaşadığı ve yaşamış olduğu zor durumlar ve gündelik hayata yansıyan sıkıntılara göre değişir. Çocuklar terapinin başlangıcında temkinli olabilir, tam olarak kendilerini yansıtmayabilir ya da direnç gösterebilirler. Ancak terapi ortamının ona sağladığı tutarlılık içinde kendilerini güvende hissettikçe kendilerini ortaya koymaya başlarlar ve temkinlilikleri ve dirençleri ortadan kalkar.

Çocuğun ihtiyacına göre belirli bir düzen ve tutarlılıkta gerçekleştirilen seanslar sonucunda gelişme ve iyileşme süreci gerçekleşecektir. İşte bu yüzden tutarlı bir şekilde ebeveynler tarafında çocuğun düzenli olarak seansa getirilmesi çok önemlidir.

TERAPİ SEANSLARI SONRASINDA  …

Oyun terapisi seansı terapist ile çocuk arasında bağ kurulan özel bir zamandır. Elbetteki ebevynlerde bu sürecin çok önemli bir parçasıdır. Ancak oyun terapisi sürecinde unutulmaması gereken danışanın çocuk olduğudur. Seans bitiminde ebeveynleri çocuktan seans esnasında neler olup bittiğine dair anlatımda bulunmasını istememeli ancak çocuk kendi isteği ile bilgi aktarmak isterse ebeveynleri tarafından dinlenmelidir. Ebeveynlerin terapi süreci sonlandıktan sonra da kullanabilecekleri becerileri öğrenmeleri amacıyla ve bazen gerekli gördüğü durumlarda terapist anne ve babayı da çocukla birlikte seansa alabilir, seansta ebeveynlere rehberlik edebilir. Farklı gelişen ve zorlandıkları durumlar  olduğunda  ebeveynler de terapisten seans talep edebilirler. Terapist çocuğun ilerlemesi ile ilgili ebeveynler ile de düzenli olarak ayrıca görüşür.

TERAPİ SÜRECİNİN SIKLIĞI, SÜRESİ VE SONLANDIRILMASI

Her çocuğun bireysel ihtiyacına göre terapi sürecinin sıklığı ve ne kadar süreceği değişmektedir. Çocuğun zorlandığı alanlarda olumlu yönde bir değişim gözlendiğinde, çocuk yaşına ve gelişimsel düzeyine uygun şekilde oyun oynamaya başladığında terapi süreci sonlandırılabilir. Süreç sonlandırılacağı zaman terapistin seansları bir anda sonlandırmaması , çocukla ayrılık sürecini işlemesi son derece önemlidir.