Merve Bayer - Merve Bayer

Çocuklarda Yıkıcı Davranış Bozukluğu ve Dikkat Çekme

Çocukların yaşına, gelişim düzeylerine ve sosyal  normlara uygun olmayan şekillerde davranışlar sergilemeleri durumudur. Bu davranışların sonucu olarak akademik başarıda düşüş, okul yönetimi ile karşı karşıya gelme ve ceza alma, akran ilişkilerinde ve sosyal ilişkilerde zorluk, gündelik hayatında yapması ve yerine getirmesi gerekli olan sorumluluklarda ebeveynlerini zorlama gibi (örneğin ödev tamamlama ve zamanında uyuma gibi) problemlere yol açabilir.

DAVRANIŞ BOZUKLUĞU BELİRTİLERİ NELERDİR?

Uygunsuz sesler çıkarma, mimikler yapma, sesli konuşma ve gürültü çıkarma, anlamsız görünen yaşına uygun olmayan davranışlarda tekrar tekrar bulunma vce dikkat çekmeye çalışma

Uygunsuz bir şekilde sınıf içerisinde gülme, yerinden kalkıp dolaşma, diğerlerine laf atma, ses çıkarma, gürültü yapma ve izin almadan konuşma, sırasını beklemekte zorlanma, bu uygunsuz hareketlerle arkadaşlarının dikkatini dağıtarak sınıf düzenini bozma ve dersin aksamasına sebep olma

Rahatsız edici ya da karşıt davranışlar nedeniyle akranlarıyla ve kardeşleriyle ilişkilerinde gerginlik yaşama (sataşma, isim takma, alay etme ve zorbalık yapma)

İşbirliği yapmakta, paylaşmakta, grubun ve oyunun kurallarına uymakta zorlanma, kendi kurallarına uygun olunmasını isteme ve reddedici bir tavır sergileme

Evde, okulda ya da sosyal topluluklarda otorite figürlerinin koymuş olduğu herkes tarafından uyulan kurallara uymayı ısrarla reddetme

Tartışma yaşadığı durumlarda tartışmayı sonlandıramama ve tartışmaya devam etme

Dikkat çekmeye yönelik ve rahatsızlık verici davranışlarının karşısındaki kişiyi ya da kişileri nasıl olumsuz etkilediğine dair farkındalığının olmaması ya da duyarlı olmada eksiklik

Olumsuz olan hiçbir davranışı ardından pişmanlık duymama, hatalı olduğunu kabul etmeme ve başkalarını suçlama

Akranlarıyla ya da kardeşleriyle olan ilişkilerinde bireysel alanlarını işgal etmesi,uygun olmayan şekillerde dokunma ve uygunsuz davranışlarda bulunma ve rahatsız edici iletişim biçimi nedeniyle sürekli olarak şikayet edilme

Sosyal kurallara uymak için gerekli olan önemli sosyal ipuçlarının farkında olmama ve sosyal kurallara uymakta başarısızlık

Sık sık yalan söyleme, çıkarları doğrultusunda hikayeler uydurma

Arkadaşlarına, eşyalara ve hayvanlara kasten fiziki olarak zarar verme, agresif ve öfkeli tavırlara sahip olma

Daha ilerleyen yaşlarda alkol ve madde kullanımı

 

DAVRANIŞ BOZUKLUĞU SERGİLEYEN ÇOCUĞA NASIL YAKLAŞILMALIDIR?

Çocuk karşıt geldiği, tartıştığı ya da öfkeli davranışlar sergilediği anda konuşmaya çalışılmamalı sakinleştiği zaman yaptığı davranışlarla ilgili olarak konuşulmalıdır. Olumsuz davranışlarına asla tolerans gösterilmemeli ancak şiddet içerikli ya da ağır cezalar vermek şeklinde yanlış yaklaşımlarda kesinlikle bulunulmamalıdır. Bu şekildeki yaklaşımlar ebeveyn ve çocuk arasındaki ilişkiyi temelden sarsar, mümkün olduğunca bu bağ olumlu şekilde kurulmalı ve korunmalıdır.

Olumsuz, rahatsız edici ve dikkat çekmeye yönelik anlamsız davranışlar sergilediği zaman çocukla aşırı ilgilenilmemeli ve tepki verilmemeli, aksine bu davranışları sergilemediği, olumlu davrandığı durumlarda takdir edilmeli ve teşvik edilmelidir.

Olumlu ve istendik davranışlar için mutlaka öncelikle ebeveynler olumlu rol model olmalıdır. Çocukla ona tepki vermeden önce mutlaka konuşulmalı, kendini ifade etmesine izin verilmeli ve dinlenmelidir.

Özellikle toplumsal açıdan kabul gören davranışlar, başkalarının haklarına saygılı olma ve toplumsal kurallara uyma konusunda çocuk için örnek teşkil edilmeli aynı şekilde çocuğunda kişisel haklarına aynı ölçüde saygılı davranılmalıdır.

Yaşına ve gelişim dönemlerine uygun olacak sorumluluklar verilmeli, başarması güç olan beklentilerden kaçınılmalıdır.

Davranış problemleri ile ilgili olarak okul ile daima irtibat halinde olunmalı ve bilgi alışverişi yapılmalıdır. Bu bilgi alışverişi sonucunda çocuğu desteklerken okul ve aile ortak hareket etmelidir.

Olumlu rol model olacak toplumsal gruplara katılması sağlanmalı ve bu konuda desteklenmelidir.

Tüm bu müdahalelere rağmen yıkıcı olan davranış ve tutumlar 6 ay ve üzeri zaman diliminde gözlenmeye devam ediyorsa mutlaka uzman desteğine başvurulmalıdır.